မဟာ သကၠရာဇ္ (၁၀၃) ၀ါဆုိ လျပည့္ေန႔ က ျဖစ္ခဲ့၏။ ခရီးရွည္ ကုိ ၾကြလွမ္း လာေသာ ျမတ္ဘုရား သည္ ဖန္ရည္ဆုိး ေသာ သကၤန္းကုိ ရုံလ်က္ပင္ မိဂဒါ၀ုန္ ေတာသုိ႔ ၀င္ေတာ္ မူ၏။ ကိေလသာ ကင္းသျဖင့္ ေအးခ်မ္း တင့္တယ္ ေသာ ျမတ္ဘုရား ကုိ အဘယ္သူ မၾကည္ညို ပဲ ေနနိုင္အံ့ နည္း။ ခရီးဦးၾကိဳ မျပဳရန္ တုိင္ပင္ထားေသာ ပဥၥ၀ဂၢီငါးပါးသည္ပင္ ကတိ ကုိဖ်က္၍ ခရီးဦးၾကိဳ ျပဳၾကရ၏။ ရွိခုိး ပူေဇာ္ ၾကရ၏။ ျပဳစု နွုတ္ဆက္ ၾကရ၏။

ဆည္းဆာခ်ိန္ ျဖစ္၏။ ေနမင္းသည္ ၀င္လု၀င္ခင္။ လမင္းသည္ ျပဴစတစ္စ။ သူေတာ္ေကာင္း ဓာတ္ေၾကာင့္ မိဂဒါ၀ုန္သည္ ေအးျမ ရႊင္ပ်ေန၏။ ေတာ၏ ဆိတ္ျငိမ္ျခင္း တြင္ သူေတာ္ေကာင္း ဓာတ္ ထပ္ေပါင္း၍ နွစ္လုိဖြယ္ သေဘာကုိ ေဆာင္ေန၏။

ျမတ္ဘုရား သည္ ပဥၥ၀ဂၢီငါးပါးတုိ႔ ေရွ႔၀ယ္ ထက္၀ယ္ဖြဲ႔ ေခြ၍ ဘိကၡေ၀(ရဟန္းတုိ႔) ဟုေခၚေ၀ၚ နွုတ္ဆက္ေတာ္မူ၏။ ဤကား တရားဆည္းလည္း၏ အစတည္း။

ပဥၥ၀ဂၢီ တုိ႔ကား သီလ စင္ၾကယ္ျပီး သူတည္း။ သဒၶါ ဆႏၵ ၀ီရိယ ျပည့္စုံျပီးသူ မ်ားတည္း။ သုိ႔ျဖစ္၍ ျမတ္ဘုရား၏ တရား ဆည္းလည္း လွုပ္တုိင္း လွုပ္တုိင္း ပဥၥ၀ဂၢီ တုိ႔၏ ဓမၼအျမင္ သည္ တုိး၍တုိး၍ လာေခ်၏။

ေရွးဦးစြာ (ပဥၥ၀ဂၢီ တုိ႔သည္) ဇာတိ ဇရာ မရဏ သည္ လည္းေကာင္း၊ ကုိယ္ဆင္းရဲျခင္း စိတ္ဆင္းရဲျခင္း သည္ လည္းေကာင္း၊ ခႏၶာငါးပါး သည္ လည္းေကာင္း ဒုကၡသစၥာ ဟူ၍ (တရားေတာ္ ကုိ) ၾကားနာျခင္း အားျဖင့္ လည္းေကာင္း (မိမိတုိ႔ ကုိယ္တုိင္ ဆက္လက္၍) ေတြးေခၚျခင္း အားျဖင့္ လည္းေကာင္း သိရွိ လက္ခံ ၾက၏။ ဒုကၡသစၥာ ၏ အေၾကာင္းကား ဘ၀ကုိ လုိခ်င္ေသာ တဏွာ၊ ရျပီးသား ဘ၀ကုိ တည္ျမဲ ေစလုိေသာ တဏွာ၊ ရျပီးသား ဘ၀ကုိ မေက်နပ္ မနွစ္ခ်ိဳက္ဘဲ အသစ္ အသစ္ ကို ေမွ်ာ္လင့္ေသာ တဏွာ မ်ားသာတည္း ဟူ၍ ၾကားနာျခင္း အားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ေတြးေခၚျခင္း အားျဖင့္ လည္းေကာင္း သိရွိ လက္ခံ ၾက၏။
ၠ
ဤ တဏွာ၏ အၾကြင္းမဲ့ ခ်ဳပ္ဆုံးျခင္း သည္ပင္လ်င္ နိေရာဓ သစၥာ တည္း ဟူ၍လည္း ၾကားနာျခင္း အားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ေတြးေခၚျခင္း အားျဖင့္ လည္းေကာင္း သိရွိ လက္ခံ ၾက၏။ သမုဒယ ကုိ ပယ္နုိင္ရန္ အတြက္ မိမိတုိ႔ခႏၶာ ရွိ ျဖစ္ခုိက္ ရုပ္နာမ္ မ်ားကို အဂၤါ ရွစ္ပါး ရွိေသာ မဂၢင္ ေဇာျဖင့္ ရွုမွတ္ ရမည္ ဟူ၍လည္း ၾကားနာျခင္း အားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ေတြးေခၚျခင္းအား ျဖင့္ လည္းေကာင္း သိရွိ လက္ခံ လာၾကသည္။

ျမတ္ဘုရားက တရားစၾကာကုိ ဆက္လက္၍ လွည့္ေတာ္မူ၏။ တရား ဆည္းလည္း ကုိ ဆက္လက္၍ လွုပ္ခတ္ေတာ္မူ၏။ ပဥၥ၀ဂၢီတုိ႔က ခႏၶာ ဥာဏ္စုိက္ ၍ ဆက္လက္ ခံယူ ေနၾက၏။

ထုိအခါ ဤသို႔ ေတြ႔ၾက ရ၏။ မ်က္စိနွင့္ အဆင္း တုိက္မိ ေသာအခါ ျမင္သိမွု ျဖစ္၏။ ထုိျမင္သိမွု တြင္ မ်က္စိသည္ကား ရူပကၡႏၶာတည္း။ ျမင္၍လွမလွ ခံစားမွု သေဘာ သည္ကား ေ၀ဒနာကၡႏၶာ တည္း။ ျမင္၍ မွတ္သားမွု သေဘာ သည္ကား သညာကၡႏၶာ တည္း။ ျမင္သိမွု ျပီးေအာင္ ေၾကာင့္ၾက စုိက္၍ နွလုံးသြင္းမွု သည္ကား သခၤါရကၡႏၶာ တည္း။ ျမင္သိရုံမွ် သေဘာေလး သည္ကား ၀ိဥာဏကၡႏၶာ တည္း။ အကယ္ စင္စစ္ မိမိတုိ႔၏ ခႏၶာတြင္ ဤ အေပါင္း အစု ငါးပါးသာ ရွိ၏။ မိမိတုိ႔၏ ဘ၀သည္ကား ခႏၶာ ငါးပါး၏ အစု အေ၀း မွ်သာတည္း။ အတၱ သည္ ထင္ရွားမရွိ။ ဤ ခႏၶာငါးပါး ကုိ စြဲလန္း ျခင္းေၾကာင့္ ထြက္ေပၚ လာေသာ အထင္မွားမွု သာတည္း။ အတၱ သည္ အရွိ တရား မဟုတ္။ အျဖစ္ တရား သာတည္း။

ၾကားသိမ၊ွု နံသိမွု၊ စားသိမွု၊ ထိသိမွု၊ ၾကံေတြးမွု တုိ႔၌လည္း အလားတူ ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိ ရေလ၏။ ဤသုိ႔ ေတြ႔ရွိမွုကား ၾကားနာျခင္း၊ ေတြးေတာျခင္း နွင့္ မိမိ တုိ႔ ခႏၶာကုိယ္ကုိ မဂၢင္ရွစ္ပါးနွင့္ ေစာင့္ၾကည့္ ျခင္းမွ ထြက္ေပၚ လာေသာ ပညာတည္း။

ျမတ္ဘုရားက တရားကုိ ဆက္၏။ ပဥၥ၀ဂၢီတုိ႔ ကလည္း ခႏၶာဥာဏ္ စုိက္၍ ဆက္လက္ နာယူ ၾက၏။

ပဥၥ၀ဂၢီ ငါးပါးသည္ မိမိတို႔ ခႏၶာကုိ ပုိမုိ အေသးစိတ္ ၍ ျမင္လာ ရသည္။ ထုိအခါ ျမင္သိခုိက္ ၌ မရွုမွတ္ နုိင္လ်င္ "ငါက ျမင္ရ တာပဲ၊ ငါ ျမင္ရတာ ပုဂၢိဳလ္ သတၱ၀ါ ပဲ" ဟုု စြဲလန္း တတ္ေသာ "တဏွာ၊ ဥပါဒါန္" ၏ သေဘာ ကုိပါ သိျမင္ လာရသည္။ ထုိ႔အတူ ၾကားသိခုိက္ ၌ မရွုမွတ္ နုိင္လ်င္ လည္းေကာင္း၊ နံသိခိုက္၊ စားသိခုိက္၊ ထိသိခုိက္၊ ၾကံသိခုိက္ ၌ မရွုမွတ္ နုိင္လ်င္ လည္းေကာင္း "ငါက ၾကားသည္၊ နံသည္၊ စားသည္၊ ထိသိသည္၊ ၾကံစည္သည္" ဟု စြဲလန္း တတ္သည္ကုိ ေတြ႔ရ၏။ စြဲလန္းမွု ေၾကာင့္ ကုသုိလ္ အကုသုိလ္ ကုိ ျဖစ္ေစေသာ ေဇာ ေစတနာ(ကံ)ေတြ ျဖစ္ေပၚ လာေၾကာင္း ေတြ႔ရ၏။

ျမင္တုိင္း ၾကားတုိင္း ၌ ရွုမွတ္လ်င္ ထုိသုိ႔ စြဲလန္းမွု ကင္းသည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။ ကုသိုလ္ အကုသုိလ္ေဇာ မ်ားအစား ၀ိပႆနာ ေဇာစိတ္ မ်ားသာ ျဖစ္ေနေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။ ခႏၶာ ငါးပါးသည္ ျမဲေသာ တရားမဟုတ္၊ မျမဲေသာ တရားသာ ျဖစ္သည္ဟု အမွန္အတိုင္း သိ၏။ မျမဲသျဖင့္ ဆင္းရဲေသာ တရား ျဖစ္သည္ဟု အမွန္အတုိင္း သိ၏။ ခႏၶာငါးပါး သည္ အတၱမဟုတ္။ အေၾကာင္း တုိက္ဆုိင္၍ ျဖစ္ေပၚ လာေသာ သေဘာ တရား မ်ားမွ်သာ တည္း ဟူ၍ အမွန္အတုိင္း သိ၏။ မျမဲ၊ ဆင္းရဲ၊ အတၱ မဟုတ္ေသာ တရားမ်ား သာလ်င္ ျဖစ္သျဖင့္ ဒုကၡသစၥာ သာတည္း ဟုလည္း အမွန္အတုိင္း သိ၏။

ဤသုိ႔ ကုိယ္ပုိင္ဥာဏ္ျဖင့္ အကဲခတ္ ရွုမွတ္ေနစဥ္ တြင္ ျမတ္ဘုရားက မဂၢသစၥာကုိ ေဟာေတာ္မူ၏။

ပဥၥ၀ဂၢီ ငါးပါးသည္ မိမိတုိ႔ ရွုမွတ္ေန ေသာ ၀ိပႆနာ ကုိ ျမတ္ဘုရား၏ အထိန္း တရားနွင့္ ခ်ိန္ညွိခြင္႔ ရ၏။ ထုိအခါ မိမိတုိ႔သႏၲန္၌ "ဤသုိ႔ေသာ တရားမ်ား ကုိ ေတြ႔ရျပီး ဤသုိ႔ေသာ တရားမ်ားကုိ ထပ္မံ ျဖည့္စြက္ အပ္၏။ ဤသုိ႔ေသာ တရားမ်ားကုိ ထိန္းသိမ္း အပ္၏" ဟူ၍ ညွိနွုိင္း ၾကကုန္၏။

ျမင္သိ စသည္တုိင္း ၌ ေၾကာင့္ၾက စုိက္၍ ရွုမွတ္ ရသည္ကား သမၼာ ၀ါယာမ တည္း။ ျမင္သိ စေသာ အာရုံ၌ ကပ္လ်က္ တည္ သည္ကား သမၼာသမာဓိ တည္း။ ျမင္သိ စသည္ကုိ မလြတ္တမ္း ရွုမွတ္နုိင္ေအာင္ ထိန္းသိမ္း ေပးရသည္ကား သမာသတိ တည္း။ ျမင္သိ စသည္ကုိ ဒုကၡသစၥာ ဟု အမွန္အတုိင္း သိျမင္သည္ကား သမၼာဒိ႒ိတည္း။ ထုိသုိ႔ အမွန္အတုိင္း ျမင္ေအာင္ ညႊတ္ေပးျခင္း သည္ကား သမၼာသကၤပၸ တည္း ဟူ၍ မိမိတုိ႔ သႏၱန္ရွိ ၀ိပႆနာ ဥာဏ္မ်ား ကုိ သိလည္း သိၾက ကုန္၏။ ညွိလည္း ညွိၾက ကုန္၏။

ဤသို႔ ရွုမွတ္ဆဲ ခဏ ၌ ပဥၥ၀ဂၢီငါးပါး တုိ႔တြင္ မိစၧာ၀ါစာ သည္ လည္းေကာင္း၊ မိစၧာအာဇီ၀ သည္ လည္းေကာင္း၊ မိစၧာကမၼႏၲ သည္ လည္းေကာင္း ျဖစ္ခြင့္ မရသျဖင့္ သမၼာ၀ါစာ၊ သမၼာအာဇီ၀၊ သမၼာကမၼႏၲ မဂၢင္တုိ႔သာ ျဖစ္ေပၚခြင့္ ရေနေခ်၏။

ဤသုိ႔ အားျဖင့္ မဂၢင္ရွစ္ပါး စုံလင္သည္ကုိ ေတြ႔ရ၏။

ဤသုိ႔ ျဖစ္ေပၚ ေနေသာ ၀ိပႆနာ မဂၢင္ကုိ အၾကိမ္ၾကိမ္ ပြားမ်ား ေစသျဖင့္ ဥာဏ္မ်ား အဆင့္ဆင့္ ရင့္က်က္ ျမင့္တက္ လာေခ်၏။ ဤသုိ႔ ၀ိပႆနာ မဂၢင္ကုိ ပြားမ်ား ေနျခင္း သည္သာ ဘ၀ကုိ အက်ိဳးရွိစြာ အသုံးခ်ျခင္း မည္ေၾကာင္းလည္း သိရွိ လာရေပ၏။ ဤသုိ႔ ၀ိပႆနာ မဂၢင္ကုိ ပြားမ်ားျခင္း သည္သာ ခ်မ္းသာစစ္ကုိ ရွာေဖြေနျခင္း မည္ေၾကာင္း လည္း သိရွိ လာရ ေပ၏။

ဤသုိ႔ ၀ိပႆနာ မဂၢင္ကုိ ပြားမ်ား သျဖင့္ မၾကာမီ ပင္ ေကာ႑ည မေထရ္ ျမတ္နွင့္ နတ္ျဗဟၼာ ကုေ႗ကု႗ာ တုိ႔သည္ နိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ ျပဳရေတာ့မည္လည္း ျဖစ္၏။ မၾကာမီ က်န္ရွိ ေနေသာ ပဥၥ၀ဂီၢမ်ားနွင့္ ပါရမီ ရင့္က်က္ေသာ နတ္ျဗဟၼာ မ်ားသည္လည္း ေနာက္ေနာက္ ရက္မ်ား၌ နိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ ျပဳေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ ပါရမီ မျပည့္၀ ေသးေသာ နတ္ျဗဟၼာမ်ား သည္လည္း ပါရမီ ကုသိုလ္မ်ား ျဖစ္ခြင့္ ရလ်က္ အၾကင္ ဘ၀ တစ္ခုခု၌ နိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ ျပဳရ ေတာ့မည္ ျဖစ္၏။

"ရဟန္းတုိ႔..စိတ္အလုိက် လႊတ္ထားေသာ ကာမသုခလႅိကာ နုေယာဂါလမ္း ကုိ လည္းေကာင္း၊ ပင္ပန္းရုံမွ် ျဖစ္ေသာ ကုိယ္နွင့္ စိတ္ကို ညွဥ္းဆဲရုံမွ် ျဖစ္ေသာ အတၱကိလမထာ နုေယာဂါလမ္း ကုိ လည္းေကာင္း ပယ္ၾက ေလာ့။ ခႏၶာငါးပါးကား ဒုကၡသစၥာ တည္း။ တဏွာကား သမုဒယသစၥာ တည္း။ တဏွာ ခ်ဳပ္ျငိမ္းျခင္းကား နိေရာဓသစၥာ တည္း။ တဏွာ ခ်ဳပ္ျငိမ္း ေစေသာ လမ္းကား မဂၢသစၥာ တည္း။"

မိဂဒါ၀ုန္မွ ဆည္းလည္း သံသည္ တျငိမ့္ျငိမ့္ ဆက္လက္ ထြက္ေပၚ ေန၏။ ထုိ မိဂဒါ၀ုန္ ေတာ၌ကား သူေတာ္ေကာင္း တစ္စုသည္ ဘ၀ အဆက္ဆက္ စုိးမိုး လာခဲ့ေသာ တဏွာ လက္သည္ ကုိ ဆန္႔က်င္၍ ျမင့္မားေသာ သစၥာေလးပါး ကုိ သိျခင္း ဥာဏ္(သစၥဥာဏ္)၊ သိေသာ သစၥာအတုိင္း တဏွာကုိ ပယ္ေစျခင္း ဥာဏ္(ကိစၥဥာဏ္)၊ တဏွာကုိ ပယ္ေစျပီး၍ မဂ္ဥာဏ္ကုိ ျဖစ္ေစျပီး ေနာက္ ဆင္ျခင္ေသာ ဥာဏ္( ကတဥာဏ္)တည္းဟူေသာ ဥာဏ္ေရ အဟုန္တုိ႔ကုိ တသြင္သြင္ စီးဆင္း ေနေစ၏။
ၷ
ဤ ဆည္းလည္းသံ သည္ကား အဆုိပါ သူေတာ္ေကာင္း မ်ား အတြက္ ဘ၀ ကုေ႗ ကု႗ာ ေစာင့္ဆုိင္း ျပီးမွ ၾကားနာ ရေသာ အတုမရွိ ျမင့္ျမတ္ တန္ဖုိး ၾကီးမား လွသည့္ ဓမၼစၾကာ ဆည္းလည္းသံ ပင္ ျဖစ္ပါေတာ့ သတည္း။